Economie door dummies

(Deze tekst dateert van de periode voor de aanvang van mijn master journalistiek, september 2009, dus in volle kredietcrisis)



In een ‘conjunctuurbeweging’ (conjunctuur wordt gezien als een verandering van het groeipercentage) spreekt men van een slechte conjunctuur als de winst lager is dan het jaar daarvoor. Op het eerste zicht lijkt dit logisch, maar als je hier heel even over nadenkt, vind je een aantal absurditeiten waardoor je het heel anders gaat bekijken. Of ik toch.

Dus als de winst daalt gaat het slecht. Mensen denken misschien dat er dan verlies is, maar dit is helemaal niet waar. Er is winst, alleen niet zoveel als vorig jaar. Omdat we zo gewoon zijn te horen over winststijgingen, want daar draait het kapitalisme om, denken we dat dit normaal is. Wel, in een natuurlijke economie is winst niet per se normaal, dus winststijgingen al helemaal niet. Winst is af en toe normaal om dan vervolgens rekening te houden met verlies. Dus kun je na een aantal winstjaren verwachten dat het de andere kant zal opgaan, dit is de reden waarvoor we sparen (appeltje voor de dorst).

In de kapitalistische economie echter is het de bedoeling om steeds meer te verdienen, en dus zijn we gewoon geworden aan woorden als winst en winstverlaging en dergelijke. Maar dit is enkel zo omdat de economie alleen op groei gericht is. De winst moet er dus zijn, en men veronderstelt eventjes dat dit natuurlijk is. Nu gaat dit goed voor een tijdje (namelijk bij hoogconjunctuur), waarna het dan even wat minder gaat (laagconjunctuur), maar dat wil meestal helemaal niet zeggen dat het slechter gaat, enkel dat het minder stijgt als voorheen. In een statistiek presenteert men die stijgende curve op een horizontale axis zodat het inderdaad lijkt alsof het slecht gaat, zo heeft men dan weer een perfect excuus om besparingen te doen en mensen buiten te gooien, and wat meer. (Volgens mijn oude wiskundeleraar bestonden er drie soorten leugens: gewone leugens, grote leugens en vervolgens statistieken.)

Nu is het eigenlijk heel simpel om te begrijpen dat de winst niet kan blijven stijgen. Dit zou een exponentieel stijgende curve zijn, dus die zou steeds sterker stijgen tot hij 100% omhooggaat. Hoe dom moet je zijn om hierin te trappen? En toch blijken de meeste mensen hierin te geloven. Omdat dat steeds weer gepropagandeerd wordt door allerlei handige, soms enorm irritante reclamejongens op zowel politiek als economisch niveau. Zij worden er goed voor betaald om dit te zeggen en daarom geloven we hen. Maar ik niet.

Want ge voelt toch in uw kloten (of in uw klein teentje) dat dit niet klopt, dat dit ergens stopt en enkel slecht kan aflopen op lange termijn. Maar neen, de reclamejongens hebben, samen met de banken en de bedrijven, iets nieuws bedacht: je moet aandelen kopen in bedrijven, want dat brengt (meestal) meer op (‘winstparcipatie’, wauw klinkt dat niet sexy!). Bedrijven zijn beursgenoteerd, hierdoor kan je jezelf voor een stukje inkopen in zo ’n bedrijf, waardoor je automatisch participeert (deelt) in hun winst. In hun verlies natuurlijk ook, maar dit wordt gemakkelijkheidshalve even vergeten. Heel wat bedrijven maken grote winsten, gedeeltelijk door de grote fiscale voordelen die zij krijgen ten opzichte van natuurlijke personen (gewone mensen dus), dus lijkt het logisch dat je hiervan aandelen koopt, die brengen immers meer op dan spaargeld, dat minder opbrengt dan het kost (dankzij inflatie).

Natuurlijk is dit een recipe 4 disaster, ooit gaan die bedrijven minder winst maken, of zelfs het grootste taboewoord van deze tijd: verlies. Banken, die ook bedrijven zijn, maakten jaarlijkse winsten van duizenden miljarden euro’s (!). Dus als Bank X dit jaar 3000 miljard euro winst maakt, wil dit zeggen dat de directeur nog met een uitgestreken gezicht kan zeggen dat het slechte tijden zijn, en er maatregelen (lees: ontslagen) getroffen moeten worden. Ha ja, want vorig jaar hadden ze nog 4000 miljard Euro winst. De winstdaling bedraagt dus 1000 miljard. Dit zijn reële cijfers en reële reacties van enkele jaren geleden. Let op, die 3000 miljard euro is zuivere winst, dus nadat iedereen en alles uitbetaald is, blijft dit over in de kassa. Kassa, kassa! Maar toch, een winstdaling, en dus een ramp! Want de aandeelhouders morren. Ze hebben zich laten ompraten om hun spaarcenten in te ruilen voor aandelen, want de bankiers hebben hier wel heel-heel-heel hard op aangedrongen, en dus verwachten ze dat die aandelen meer opbrengen. Ze hebben hun zuurverdiende spaarcenten toch niet zomaar omgeruild, zeker! Helaas sinterklaas! They needed your cash and you’re gonna pay for it! Sorry maar dat is nu eenmaal de harde kern van het kapitalisme, het stond allemaal in de ongeschreven kleine lettertjes. You win some you lose some. That’s how it goes when the cash flow flows.

Iedereen weet dat je, als je op de lotto speelt, meer kans maakt op verlies dan op winst. Maar de mensen nemen graag dit risico omdat het een relatief klein verlies is met een potentieel heel grote opbrengst. Met de beurs is dit net zo. Enkel gaat het dan om een potentieel heel groot verlies en zogezegd slechts een klein risico. Awel, op dit moment (2009) zijn veel mensen ‘eraan voor de moeite’, hoewel dit nu eens één van de weinige dingen waren die in de sterren geschreven stonden (Ursa Major - Grote Beer, hoofdstuk 11, tussen gamma en delta). Niet te missen!

Maar nu ziet het er naar uit dat veel bedrijven en banken voor het eerst in jaren echt eens verlies gaan maken. Wat nu? De noodrem op, staatssubsidies vragen, mensen ontslaan, en hiermee nog wegraken ook. In bedrijf Y ging het al maanden slecht, maar in de kredietcrisis heeft men een zondebok gevonden, en zo kan men 30% van het personeel buitensmijten. Probeer als individu maar eens zo hooghartig om te springen met uw geld, op veel staatssubsidies zal je niet moeten rekenen. Ondertussen worden managers, die nooit verkozen zijn en dus nooit verantwoording moeten afleggen aan het volk, royaal bedankt voor bewezen diensten, al hebben ze de financiële putten nooit voorzien, enkel degene die hun eigen ontslagpremie kon teweegbrengen. Maar winnaars geloven niet in geluk, zoals Friedrich Nietzsche (de MC Hammer van de filosofie) al zei, en dus menen de CEO’s dat ze die royale premie (de zogenaamde gouden parachutes) echt wel verdiend hebben, want ze hebben ook wel hard gewerkt zo tussendoor, zeggen ze dan met een uitgestreken gezicht. Wat een belediging voor alle arbeiders die ook verdomd hard werken! Die zich op hun vijfenveertigste afvragen of ze volgend jaar nog kunnen blijven werken, want een vrouw en 2 kinderen (en eventueel nog alimentatie), dat kost meer dan een pak! En op zo’n moment ergens aangenomen worden, dat is al bijna even absurd als je geld inzetten op de lotto. Maar ja, sommigen geloven ook nog steeds in the American Dream, dus inderdaad het kan! Yes you can! Met een waarschijnlijkheid van 1 op 1 miljoen weliswaar, maar het kan! Blijf vooral investeren! Bijvoorbeeld op

rekeningnr: 001-216-3050-26

Bedankt voor uw steun!

Zeg dat Zigi het gezegd heeft.