De verborgen boodschap van 's werelds meest beroemde artiest, oftewel de verdoken code van een veelbesproken dode
Michael Jackson was een veelgeplaagd artiest. Een privéleven was een luxe die de man zich amper kon voorstellen. Niet voor niets zong hij al in '84: 'I always feel like somebody's watching me'. Naast beroemdheid en een niet aflatende mediabelangstelling leverde zijn vreemde gedrag hem ook bakken kritiek op.Naar aanleiding van zijn overlijden twee jaar geleden poog ik een frisse kijk te bieden op zijn immense nalatenschap. In het licht van de vele verhalen die over hem de ronde deden probeer ik de man psychologisch te doorgronden door een tekstanalyse van zijn strafste nummers . Met andere woorden: wat was de boodschap van Michael Jackson?
'Look at all these rumours...'
Het voormalige wonderkind flirtte in zijn songs uitgebreid met zijn bad boy-imago. Maar was hij slechts een onschuldige wannabe (startin' something) die stoerder wilde overkomen dan hij werkelijk was of zit er meer achter?
Na alle muzikale records te hebben verbroken met twee absolute meesterwerken Thriller ('82) en Bad ('87) werd de artiest, naast een bergafwaartse muziekcarrière, sinds de jaren '90 ook geplaagd door niet aflatende beschuldigingen van 'vuil manieren'.
Michael zou het bed onder andere gedeeld hebben met Jordan Chandler, een dertienjarige jongen waarmee hij destijds overal ten tonele verscheen. Jackson wist de veroordelingen te ontlopen mits een schikking van 22 miljoen dollar, maar de speculatie over vermeende feiten heeft hij nooit kunnen ontkrachten. Integendeel, in een interview gaf hij -naïef als hij was- toe dat hij inderdaad weleens geslapen had met minderjarige jongens. Geheel onschuldig natuurlijk...
Opvallende evolutie
Als we even onze innerlijke amateur-psycholoog loslaten op de teksten van Michel van de Jaak, valt ons onmiddellijk een duidelijke evolutie op. In de eerste periode (jaren '80) zong de zelfverklaarde King of Pop met een enorme gedrevenheid. Hij maakte muziek met ballen, componeerde songs met een sterke dramatische zeggingskracht en gaf hij zichzelf vaak opvallend bloot.
Conflictsituaties, duistere verlangens en dubieuze gevoelens zijn telkens terugkerende thema's. Zijn de teksten uit die periode een vermomde schuldbekentenis? Speelt Michael met zijn publiek door hints en verdoken aanwijzingen te geven, zoals een kat speelt met haar prooi?Vanaf de jaren '90 lijkt die gedrevenheid van de beginjaren verdwenen. Aanslepende kritieken en dreigende rechtszaken hebben hem mogelijk afgeschrikt, waardoor hij veiliger oorden opzoekt in zijn nummers. Slappe promoplaatjes à la Black or White, Heal the World, of Earth Song worden zijn nieuwe handelsmerk. Het redden van de wereld wordt nu plots zijn hoogste prioriteit. Is dit een vorm van compensatie, om zijn geweten te sussen?
Was hij eerst een watje die een bad boy wilde zijn, werd hij plots gebombardeerd tot bad guy die dan uiteindelijk toch liever terug een watje zou willen zijn. Het kan verkeren.
You can't judge a man until you moonwalked a mile in his shoes.
Ter illustratie worden hieronder enkele opmerkelijke nummers geserveerd. Houd alvast witte sokken en een iets te korte zwarte broek binnen handbereik.
Show them no funk is strong as your fire, it doesn't matter who's wrong or right, just read it...
-THRILLER: de waarschuwing
Hierin zien we de aankondiging van Jackson's vreemde gedrag. Hij is anders dan andere jongens en weet dat hij een duistere kant in zich draagt. Dit 'anders zijn' boezemt de 22-jarige Jackson nog angst in.
"I have something i wanna tell you... i'm not like other guys... ("Of course not, that's why i love you.) No, i mean i'm different." Hierop verandert de schuchtere jongen in een weerwolf, die nog net "Get away!" kan brullen, zodat zijn slachtoffer op het nippertje kan ontkomen, voorlopig althans...
"There's demons closing in on every side... this is thriller night, i can thrill you more than any ghost would dare to try..."
Aan het eind van het nummer lijkt de zanger weer normaal, maar net dit 'normaal zijn' blijkt slechts een masker wanneer hij zich demonisch naar de camera toedraait.
-P.Y.T. (Pretty Young Thing): de hormonale fase
De titel laat niet veel aan de verbeelding over, maar vooralsnog klinkt het tamelijk onschuldig en naïef. Misschien beseft hij de gevolgen van zijn hormonale opstoten nog niet ten volle...
"I want to love you, pretty young thing, you need some lovin', tender lovin' care, and i'll take you there... Nothing can stop this burning desire... cool my fire yearning... Hit the lovin' spot, i'll give you all i've got..."
-BILLIE JEAN: de ontkenningsfase.
De artiest voorziet problemen en begint zich alvast te wapenen tegen mogelijke beschuldigingen: 'Die kleine is niet van mij, ook al heeft ie mijn ogen'.
"Mother always told me: be careful of who you love, and be careful of what you do, 'cause the lie becomes the truth! BJ is not my lover, she's just a girl who claims that i am the one, but the kid is not my son (although) his eyes were like mine..."
-BEAT IT: innerlijk conflict.
Michael twijfelt tussen wegrennen en vechten. Hij begint te beseffen dat hij zich op gevaarlijk terrein begeeft, maar wil zich nog niet gewonnen geven. Het conflict tussen nieuwsgierigheid en voorzichtigheid...
"You wanna show them that you're really not scared, you're playing with your life, this ain't no truth or dare. They'll kick you and they'll beat you, then they'll tell you it's fair so beat it. But you wanna be bad..."
-BAD: Hybris (Overmoed).
Op het toppunt van zijn roem (we zijn inmiddels 5 jaar verder) lijkt de superster zich boven alles en iedereen verheven te voelen. Hij weet dat hij grensoverschrijdend gedrag vertoont, maar wie durft hem daarop aan te spreken? In zijn overmoed lijkt hij de voeling met de wereld helemaal te verliezen.
"The word is out, you're doing wrong, gonna lock you up before too long, your lyin' eyes gonna tell you right, so listen up, don't make a fight. Your talk is cheap, you're not a man, you're throwin' stones to hide your hands.
But they say the sky 's the limit, and to me that's really true, but my friend you have seen nothing, just wait 'till i get through
beacause i'm bad, i'm bad (really, really bad)... You know i'm smooth - I'm bad - You know it...
And the whole world has to answer right now just to tell you once again, who's bad...
-SMOOTH CRIMINAL: het schuldgevoel.
Jackson beseft dat hij zelf de crimineel is, maar ondanks het feit dat er een monster in hem schuilt, hoopt hij toch dat zijn slachtoffer het goed stelt. Het is immers niet zijn intentie om het slachtoffer te kwetsen.
"Annie are you ok? Are you ok, Annie? You've been hit by a smooth criminal".
-MAN IN THE MIRROR: de publieke biecht.
Het refrein bevat een niet mis te verstane boodschap:
"I'm starting with the man in the mirror, i'm asking him to change his ways. No message could have been any clearer..."
-DIRTY DIANA: De slachtofferrol.
Op het eerste zicht lijkt het alsof Jackson hier weer de schuld bij de ander legt, om vervolgens zelf de slachtofferrol te claimen. Een trucje dat hij eerder al succesvol toegepast had bij Billie Jean. Maar wat als we Diana staat voor zijn demonen? Die verrekte demonen die hem helemaal in de war sturen? Dan krijgen we een totaal ander beeld!
Een smekende, bijna jankende Jackson verweert zich met al zijn kracht (this time you won't seduce me). Tezelfdertijd voelt ie dat deze dirty demons toch weer de bovenhand zullen halen. De verleiding is te sterk. Zo bekeken is Michael Jackson het slachtoffer van zijn eigen duistere demonen!
De spanning van dit verscheurende innerlijke conflict komt zowel muzikaal als tekstueel tot een dramatisch hoogtepunt. Je voelt als het ware het kantelmoment aanbreken waarop de demonen het overnemen. Een absoluut kippenvelnummer!
"You'll never make me stay so take your weight off of me,
i know your every move so won't you just let me be,
i've been here times before but i was too blind to see
that you seduce every man, this time you won't seduce me.
She's saying that's ok, hey baby do what you please,
i have the stuff that you want, i am the thing that you need.
She looked me deep in the eyes, she's touchin' me so to start,
she says there's no turning back, she trapped me in her heart,
Dirty D, Dirty D, let me be!!
...
She said i have to go home 'cause i'm real tired you see,
but i hate sleeping alone, why don't you come with me?
I said my baby 's at home, she's probably worried tonight,
i didn't call on the phone to say that i'm all right.
Diana walked up to me, she said i'm all yours tonight,
at that i ran to the phone, saying baby i'm all right,
i said: but unlock the door, 'cause i forgot the key.
She said he's not coming home, because he's sleeping with me!
Dirty D, let me be!"
De boodschap
Was MJ echt een naïeve wacko met een dijk van een Peter Pan-syndroom, of eerder een smooth criminal, een manipulatieve psychopaat? Of was hij zich net pijnlijk bewust van zijn demonen en probeerde hij hier publiekelijk mee af te rekenen? De hulpkreet van een wanhopige idealist?
Werd de man met andere woorden verteerd door een verscheurend conflict dat hij probeerde te uiten in de taal die hij het best beheerste, die van de muziek? Was dat zijn echte boodschap?
Zoals veel vedetten heeft de gebleekte halfgod veel devote volgers. Ik wil niemand choqueren of bekeren, ik hoop enkel een frisse kijk te bieden op de immense nalatenschap van een veelbesproken artiest. Of de zelfverklaarde King of Pop ongehavend uit dit mijnenveld gemoonwalkt komt, beslist uiteindelijk iedereen voor zichzelf.
Zeg dat Zigi het gezegd heeft.
